Vorige week heb ik meegedaan met #synchroonkijken, een actie van fotografe Else Kramer. 7 dagen lang een eenvoudige foto-opdracht die ik synchroon met 1000 anderen uitvoerde. En iedereen deelde zijn foto op sociale media met #synchroonkijken.
De opdracht op dag 1 was: fotografeer sokken. Het resultaat: 1000 verschillende beelden van sokken. 1000 mensen die bij het woord ‘sokken’ allemaal een ander beeld hadden. Sta daar eens bij stil: zelfs bij zo’n eenvoudige vraag heeft iedereen een ander beeld.
1000 mensen, 1000 blikken op de werkelijkheid, 999 verschillen.
De tweede dag was de opdracht: fotografeer iets wat je gemaakt hebt. Dag 3: zomer. Dag 4: blauw. Dag 5: leegte. Dag 6: iets kleins. Dag 7: jezelf. En elke dag pinde Else alle foto’s op een pinbord. Allemaal en in willekeurige volgorde.
Op het pinbord zag ik allerlei overeenkomsten tussen de foto’s. In gedachte maakte ik er clusters van. Schone sokken en vieze sokken. Gekleurde en zwart wit. Klein en groot, sokken met gaten, blote voeten, sokken in de was, sokken aan de lijn. Zo zijn ze eigenlijk allemaal vrijwel hetzelfde. Niks 999 verschillen, met 9 verschillen komen we er ook! Maar wat sla je het dan plat.
Juist de verschillen zijn zo interessant.
Wat doe jij als jij een groep mensen (collega-managers, medewerkers, stakeholders enz) vraagt naar het beeld dat ze hebben van een complex vraagstuk? Focus jij dan op de verschillen of op de overeenkomsten? In de dynamiek van de groep is het vaak makkelijk als we het lekker met elkaar eens zijn. Dus focussen we ons vaak op de overeenkomsten, bijvoorbeeld door de antwoorden te clusteren.
Het mooie is dat je door de overeenkomsten te benoemen, de verschillen gaat zien.
En tegelijkertijd gaan we zo voorbij aan de individuele verschillen. Wat bedoelt iemand eigenlijk met zo’n keurig zinnetje tijdens het clusteren: “ja, dat is wel zo’n beetje hetzelfde”. Het is een beetje hetzelfde, maar misschien nog meer NIET hetzelfde? Wat verlies je door je te richten op de overeenkomsten? Even terug naar de sokkenfoto’s. Verliezen we detail, nuance, de schoonheid, de kunst, de gedachte, de mens erachter?
Als je niet kijkt weet je ook niet wat je niet ziet.
Vorige week heb ik tijdens een ontwerpsessie eens gespeeld met verschillen en overeenkomsten. Bij de ene vraag heb ik gelet op de overeenkomst in de groep, dat gaat vrij makkelijk. Bij de andere vraag heb ik de verschillen laten bestaan. En de vraag gesteld hoe het kwam dat ze er zo verschillend over dachten. Er ontstond een prachtig gedeeld nieuw inzicht! Ik kijk nog eens naar de foto’s van de sokken, maar nu anders. Ik zie nu de enorme creativiteit en het plezier van de makers.
Achter de verschillen schuilen nieuwe overeenkomsten.
Wat zie jij: verschillen of overeenkomsten?